Utwory współautorskie

Jeżeli w powstawanie utworu zaangażowanych jest kilka osób, z których każda wnosi w wkład twórczy w jego powstanie, wszystkim tym osobom przysługuje status współtwórcy. Fakt, iż utwór stanowi rezultat twórczej pracy większej ilości osób prowadzi do tego, że prawo autorskie przysługuje wszystkim tym osobom wspólnie.


słuchanie muzyki
Opracowanie: Jason Corey
Zaczerpnięte z: http://www.flickr.com
Współtwórczość.
Do utworów będących rezultatem wspólnej pracy kilku osób znajdują zastosowanie te same przesłanki zdolności prawnoautorskiej, które odnoszą się do rezultatów twórczości pojedynczych twórców. Zatem objęty ochroną zostanie tylko ten utwór, któremu można przypisać cechę indywidualności. Współtwórstwo występuje w sferze procesu twórczego, a jego odzwierciedlenie powinno charakteryzować się indywidualnością zarówno w zakresie formy, jak i treści. Statusu współtwórcy nie przypisuje się osobie, od której pochodzi wyłącznie pomysł czy też inspiracja do stworzenia utworu. Statusu tego nie ma również osoba, która tylko wskazuje kierunek w jakim mają zmierzać twórcze działania, albo osoba, która utwór zamawia, choćby stanowiło to czynnik decydujący co do stworzenia utworu. Zgodnie z jednym z wyroków Sądu Najwyższego w odniesieniu do utworu literackiego w postaci reportażu – za twórcę uznać należy osobę, która zebrała i opracowała materiał będący jego przedmiotem. Natomiast statusu współtwórcy nie można przypisać osobie, która dostarczyła materiał do takiego utworu.

Oceniając współtwórczość należy zauważyć, że nie zakłada ona, iż wkłady poszczególnych twórców będą równowartościowe. Oceniając działalność twórczą, w takich przypadkach, zwykle dokonuje się przeciwstawienia działalności technicznej. Bada się charakter wkładu osoby, która pretenduje do współautorstwa – czy miał on charakter twórczy, czy też polegał tylko na udzieleniu pomocy technicznej, który, jak wskazał w jednym ze swych orzeczeń Sąd Najwyższy, nie skutkuje zaistnieniem współtwórczości. Jednakże, w sytuacji, gdy zachodzi dysproporcja pomiędzy wkładami mającymi charakter twórczy, a nawet w sytuacji, gdy wkład jednego ze współtwórców ma charakter dominujący – nie można odmówić statusu współtwórcy żadnej osobie, która wniosła wkład twórczy w powstanie utworu, bez względu na jego wielkość. Rozmiar wkładu decydować będzie jedynie o wielkości udziału w prawie autorskim, gdyż mimo domniemania równości udziałów, w razie sporu między współtwórcami, sąd określa wielkość udziałów na podstawie wielkości wkładów twórczych.

Wspólność prawa autorskiego.
W odniesieniu do praw majątkowych wspólność oznacza sytuację, w której określone prawo przysługuje większej liczbie osób uprawionych z tego tytułu. Mając na uwadze przepisy Kodeksu cywilnego – jeżeli dane prawo majątkowe lub majątek przysługuje wspólnie kilku osobom, to jest to wspólność o charakterze ułamkowym, chyba że z mocy przepisów szczególnych powstaje współwłasność łączna (art. 196).

Wspólność prawa autorskiego w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych uregulowana w sposób szczególny. Zgodnie z treścią art. 9 tej ustawy, współtwórcom przysługuje prawo autorskie wspólnie.

Domniemywa się, że wielkości udziałów są równe, jednakże każdy ze współtwórców może żądać określenia wielkości udziałów przez sąd, na podstawie wkładów pracy twórczej, przy czym zaznaczyć trzeba, iż wielkość udziału określa zakres uprawnień we wspólnym prawie.

Domniemanie wyrażone w art. 9 ust. 1 ma jednak zastosowanie tylko wówczas, gdy twórcy samodzielnie nie określa wielkości udziałów. Ma ono charakter wzruszalny, co powoduje, iż w razie wyniknięcia sporu między twórcami utworu, może ono zostać obalone w procesie, jaki zostanie wszczęty w związku z powództwem o określenie wielkości udziałów. Do autorskich praw majątkowych przysługujących współtwórcom stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego o współwłasności w częściach ułamkowych. Warto zwrócić jeszcze uwagę na wynikającą z natury stosunku niedopuszczalność żądania zniesienia owej wspólności, a zatem w tym zakresie nie znajdzie zastosowania art. 210 Kodeksu cywilnego, przyznający takie prawo (www.kancelaria-cpr.pl/2017/10/26/karmienie-piersia-miejscach-publicznych-a-prawo/) osobom będącym współwłaścicielami w częściach ułamkowych.
 
Wykonywanie wspólnego prawa autorskiego.
Zgodnie z art. 9 ust. 2, każdy ze współtwórców może wykonywać prawo autorskie do swojej części utworu mającej samodzielne znaczenie, bez uszczerbku dla praw pozostałych współtwórców. Określając zakres dopuszczalności samodzielnej eksploatacji utworu należy wziąć pod uwagę, poza charakterem i wielkością wkładu współtwórcy, także utwór wspólny jako całość. W świetle tego przepisu aktualny pozostaje wciąż wyrażony w jednym z wyroków Sądu Najwyższego pogląd, iż „współtwórca dzieła wspólnego nierozłącznego nie może bez zgody pozostałych współtwórców wykorzystywać w dalszej twórczości niektórych elementów dzieła wspólnego (dialogów, scen, sytuacji) pochodzących z dzieła wspólnego, i to także wówczas, gdy istnieje podstawa do przyjęcia, że stanowią one osobisty wkład tego twórcy w dzieło wspólne”. Do wykonywania prawa autorskiego do całości utworu potrzebna jest zgoda wszystkich współtwórców. Nie ma przy tym znaczenia jaka jest wielkość udziałów poszczególnych uprawnionych, co sprawia, iż nawet osoba i niewielkim, czy wręcz nikłym udziale w prawie wspólnym może wyrazić sprzeciw, co do wykonywania prawa do całości utworu. W przypadku braku takiej zgody każdy ze współtwórców może żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeka uwzględniając interesy wszystkich współtwórców. Każdy ze współtwórców może dochodzić roszczeń z tytułu naruszenia prawa autorskiego do całości utworu – uzyskane z tego tytułu świadczenie przypada wszystkim współtwórcom, stosownie do wielkości ich udziałów.
22/07/13, 11:03:30
Do góry
Zamknij
Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Prywatności.
Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w ustawieniach Twojej przeglądarki.